سالی پر افت و خیز برای فرش
فرش دستباف ایران در سال 93 تجربه متفاوت و پر افت و خیزی را از سر گذراند.
در نخستین نگاه، آنچه از آمارهای صادراتی اعلام شده توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران بر می آید، خبر از توقف روند کاهشی صادرات فرش در سالهای اخیر و آغاز روند افزایشی صادرات می دهد.
تا بهمن ماه 93 از نظر ارزشی معادل کل سال 92 و از نظر وزنی با رشدی بیش از 30 درصدی نسبت به مدت مشابه در سال گذشته فرش دستباف از کشورمان صادر شد که می تواند نویدبخش دورانی بهتر برای این هنر- صنعت باشد.
انعقاد تفاهم نامه هایی برای بهبود وضعیت این هنر- صنعت از جنبه های گوناگون نیز در سال 93 رخ داد که از آن جمله می توان به انعقاد تفاهم نامه با صندوق مهر امام رضا(ع) برای پرداخت تسهیلات ارزان قیمت به پشتیبانان تولید فرش، تفاهم نامه با 3 استانداری کشور برای به خدمت گرفتن منابع استانی به نفع فرش دستباف در آن استانها، انعقاد تفاهم نامه با معاونت آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش برای تقویت رویکرد علمی در هنرستانهای فرش، انعقاد تفاهم نامه با بنیاد تعاون بسیج برای آموزش فرشبافی به بسیجیان کشور، و نیز انعقاد تفاهم نامه با صندوق ضمانت صادرات ایران برای تسهیل صادرات و یاری گرفتن از منابع این صندوق برای حمایت از صادرکنندگان فرش دستباف ایران اشاره کرد.
از رخدادهای فرخنده دیگری که در واپسین روزهای سال 93 در حوزه فرش دستباف رخ داد، ثبت 10 منطقه جغرافیایی فرش ایران در سازمان جهانی مالکیت فکری (وایپو) بود.
با همت مرکز ملی فرش ایران پس از ثبت ملی این مناطق، مراحل ثبت جهانی نیز طی شد و اکنون فرش مشهد، کاشمر، کاشان، کرمان، نایین، ساروق، یزد، اردبیل، ترکمن، گلستان و همدان به ثبت جهانی رسیدند.
یکی دیگر از اتفاقات ارزشمند در این حوزه حذف یکی از دشواری های آزاردهنده برای فعالان اقتصادی در حوزه فرش بود. بر اساس ماده 169 مکرر قانون مالیات های مستقیم، در خرید و فروش فرش باید کد اقتصادی یا کد ملی اخذ می شد که این امر در خرید فرش از روستاییان و یا خرید و فروش فرشهای مستعمل دشوار و ناشدنی بود و با همراهی مرکز ملی فرش ایران و تشکل های فرش این الزام از میان رفت.
برگزاری متفاوت بیست و سومین نمایشگاه فرش دستباف ایران که آن را از یک ویترین به یک رویداد تبدیل کرد نیز از دیگر اتفاقات ارزشمند سال 93 در حوزه فرش بود. رخدادی که همایش "فرش دستباف؛ برند ملی"، کارگاه های آموزشی، جشنواره "فرش برتر"، همایش "پژوهشگران فرش ایران" و چندین برنامه دیگر را در دل خود داشت و افزون بر رشد کمی، بهبود کیفی این نمایشگاه را نیز رقم زد.
برپایی پاویون ایران در نمایشگاه دموتکس آلمان نیز با مضمون "باغ ایرانی" از تجربه های متفاوت سال 93 بود. در این نمایشگاه به جای حمایت یارانه ای از برخی از تولیدکنندگان یا صادرکنندگان فرش که گاه به تخریب بازار می انجامید، نمایشی متفاوت از فرش های ایرانی در اروپا ارایه شد و میزگردی تخصصی نیز با چهره های فرش و تبلیغات از اروپا در این پاویون تشکیل شد.
برگزاری انواع دوره های آموزشی در استان های مختلف کشور، برگزاری نهمین المپیاد فرش دستباف ایران، تشکیل شوراهای مشورتی سه گانه "تولید و تجارت"، "فرهنگ و هنر" و "آموزش و پژوهش" و اتفاقاتی از این دست نیز تجربه هایی در خور توجه در این سال بودند.
در کنار اینها نمی توان بر برخی دشواری ها و مشکلات پشم فرو بست. کمبود اعتبار برای پوشش بیمه ای قالیبافان کشور و در نتیجه قطع بیمه برخی از فعالان این حوزه از مشکلات اصلی امسال بود.
همچنین اثرات تورم داخلی و بالا رفتن قیمت تمام شده فرش دستباف و در نتیجه کم رونقی بازار فرش ایران در کنار تداوم تحریم آمریکا علیه واردات فرش ایرانی و برخی دیگر از عوامل اثرگذار بر رونق بازار داخلی و خارجی فرش دستباف نیز برای فعالان این حوزه آزاردهنده بود.
به هر روی سال 93 با همه افت و خیزهایش در حوزه فرش دستباف وجوه مثبتی بیش از جنبه های منفی داشت و امید که در سال 94 شاهد غلبه کامل محاسن بر معایب باشیم.
حمید کارگر
سرپرست مرکز ملی فرش ایران
تاریخ انتشار: 26 اسفند 1393
منبع: روابط عمومی مرکز ملی فرش ایران